Prawa pacjentki i noworodka

1. Ograniczenie porodów rodzinnych poprzez wymaganie testu dla ojca dziecka.  

Ograniczenie porodów rodzinnych czyli uniemożliwienie uczestnictwa w porodzie osoby dla pacjentki bliskiej, najczęściej ojca dziecka, wymagając od partnera aktualnego (nie starszego np. niż 5 dni) wyniku badania na koronawirusa, jest nieprawidłowe.

Rzecznik Praw Pacjenta potwierdził to w wydanych w sierpniu decyzjach skierowanych do konkretnych szpitali, w których uznał, że ww. praktyka narusza zbiorowe prawo pacjentów do obecności osoby bliskiej podczas udzielania świadczeń zdrowotnych (art. 21 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta). Szpitale zmieniły postępowanie i procedury wewnętrzne, dostosowując się do decyzji Rzecznika. Wymagania w zakresie porodów rodzinnych określają zalecenia w sprawie możliwości odbywania porodów rodzinnych w warunkach stanu epidemii COVID-19 w Polsce, opracowane przez konsultantów krajowych w dziedzinach położnictwa i ginekologii oraz perinatologii, w uzgodnieniu z Konsultantem Krajowym w dziedzinie chorób zakaźnych:

Zalecenia w sprawie możliwości odbywania porodów rodzinnych w warunkach stanu epidemii COVID-19 w Polsce.

Brak jest w ww. zaleceniach obowiązku przedstawienia aktualnego wyniku badania przez osobę towarzyszącą pacjentce przy porodzie.

2. Separowanie nowonarodzonych dzieci od matek zaraz po porodzie.

Rzecznik Praw Pacjenta uznał, że praktyka stosowana w jednym ze szpitali z województwa łódzkiego, polegająca na oddzielaniu (separowaniu) matek od ich nowonarodzonych dzieci, urodzonych drogą cesarskiego cięcia, do czasu uzyskania negatywnego wyniku testu na obecność u matki koronawirusa - narusza zbiorowe prawo pacjentów do świadczeń zdrowotnych.

Tylko przesłanki medyczne, w tym podejrzenie lub potwierdzenie zakażenia, mogą uzasadniać oddzielenie matki od dziecka. W pozostałych sytuacjach takie postępowanie będzie niezgodne z aktualną wiedzą medyczną, a także standardami organizacyjnymi opieki okołoporodowej określonymi przez Ministra Zdrowia. Pierwsze kontakty po porodzie są niezwykle ważne, zarówno dla matki, jak i dziecka. Ograniczenia w tym zakresie mogą występować jedynie w wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach.

Rzecznik Praw Pacjenta wniósł o niezwłoczne zaprzestanie stosowania ww. praktyki. Za niewykonanie decyzji Rzecznika szpitalowi grozi kara pieniężna do wysokości 500 tys. zł.

3. Kontakt rodziców z noworodkami, które pozostają w szpitalu.

W sytuacjach, kiedy noworodek (np. wcześniak) musi pozostać dłużej w szpitalu, szpital powinien podjąć działania organizacyjne, umożliwiające rodzicom bezpośredni kontakt z dzieckiem. Jest to prawo zarówno dziecka, jak i jego rodziców. Obecny stan epidemii nie może uzasadniać całkowitego zakazu odwiedzin.

Zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie neonatologii oraz Prezesa Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, w uzgodnieniu z Konsultantem Krajowym w dziedzinie chorób zakaźnych z 29 września 2020 r. w sprawie sposobu postępowania w związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną w przypadku noworodków matek zakażonych lub z podejrzeniem zakażenia  wskazują, że kontakt rodziców z dzieckiem przebywającym na oddziale intensywnej terapii noworodka powinien być zachowany. Należy przy tym uwzględnić możliwości organizacyjne każdego szpitala. Stąd też szczegółowe zasady bezpiecznych odwiedzin (np. stosowanie harmonogramu odwiedzin) powinien ustalić ordynator oddziału w porozumieniu z Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie neonatologii na podstawie oceny bieżącego zagrożenia epidemiologicznego. Kontakt, choć w ograniczonym zakresie musi być jednak zapewniony.

Zalecenia dotyczące sposobu postępowania w związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną w przypadku noworodków matek zakażonych lub z podejrzeniem covid-19

Rzecznik Praw Pacjenta monitoruje wpływające do niego sygnały pod kątem ww. nieprawidłowości i niezwłocznie podejmuje działania. Prosimy, by każdy kto spotkał się z jedną z opisanych wyżej sytuacji zgłosił ją do Rzecznika Praw Pacjenta, pod nr tel. 800 190 590 lub mailowo: kancelaria@rpp.gov.pl