Brodnicki Park Krajobrazowy

Brodnicki Park Krajobrazowy został utworzony w 1985 r. Był to pierwszy park krajobrazowy jaki powstał w byłym województwie toruńskim, a 25 w Polsce. Celem parku krajobrazowego jest ochrona najcenniejszych wartości przyrodniczych (krajobraz, flora i fauna) a także dóbr materialnych i historycznych danego terenu przy racjonalnie prowadzonej gospodarce. Aktualna powierzchnia Parku wynosi 16 685 ha. Ponad 60 % powierzchni Parku to lasy, wody zajmują powierzchnię około 10%.
BPK położony jest na obszarze 2 województw: kujawsko - pomorskiego (12 349 ha) i warmińsko - mazurskiego (4 336 ha) oraz na terenie 6 gmin : Zbiczno, Jabłonowo Pomorskie, Brodnica, Brzozie, Biskupiec Pomorski i Kurzętnik. BPK zajmuje centralną, najbardziej wartościową pod względem przyrodniczym i kulturowym część Pojezierza Brodnickiego. W 2005 r doszło do powiększenia Parku o jezioro Bachotek i tzw. Bagienną Dolinę Drwęcy, która jest cenną ostoją ptactwa wodno-błotnego (Obszar Natura 2000).
Krajobraz Parku charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem, dominuje polodowcowa rzeźba z pagórkowatymi obszarami wysoczyzny morenowej i płaskimi powierzchniami sandrowymi, które porośnięte są lasami. Obszar ten rozcinają dwa ciągi rynien polodowcowych z licznymi jeziorami rynnowymi, które łączą dwie rzeki: Skarlanka i Struga Brodnicka. Osobliwością morfologiczną tego terenu są pagórki oraz wzgórza kemowe, występujące w okolicy jeziora Sumówko.

Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy

Park utworzony został w celu ochrony niepowtarzalnych wartości przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Obszar Parku rozciąga się na terenie trzech województw: kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurskiego i mazowieckiego. Jego powierzchnia całkowita wynosi 27 764,3 ha. Największa część – 13 901,5 ha położona jest w województwie kujawsko-pomorskim. Obejmuje w całości miasto Górzno oraz fragmenty gmin: Górzno, Brzozie, Bartniczka i Świedziebnia. Pozostała część leży na terenie gminy Lidzbark – 8 632,7 ha (woj. warmińsko-mazurskie) oraz Lubowidz – 5 230,1 ha (woj. mazowieckie). Pod względem fizyczno-geograficznym teren GLPK zlokalizowany jest we wschodniej części Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego, na pograniczu trzech mezoregionów: Pojezierza Dobrzyńskiego od zachodu, Garbu Lubawskiego od północy oraz Równiny Urszulewskiej od południa i wschodu. Od 1993 roku cały obszar Parku znajduje się w granicach „Zielonych Płuc Polski” - najczystszej i najbogatszej przyrodniczo części kraju.
Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy to przede wszystkim duże, zwarte kompleksy leśne, które w wielu fragmentach posiadają charakter „puszczański”. Duży udział w kształtowaniu środowiska przyrodniczego Parku, a szczególnie krajobrazu miało ostatnie zlodowacenie Polski. Działalność lodowca przyczyniła się do wykształcenia na tym terenie unikalnego krajobrazu młodoglacjalnego, ze wszystkimi klasycznymi formami geomorfologicznymi tj. wzgórza morenowe, pagórki kemowe, zespoły drumlinowe, sandry, obniżenia i zagłębienia wytopiskowe czy rynny subglacjalne. Podstawowymi formami rzeźby są wysoczyzna morenowa oraz rozległa równina sandru dobrzyńskiego. Obszar Parku odznacza się znacznymi deniwelacjami. Różnica wysokości między najniższym (dno doliny Brynicy w Bartniczne – ok. 80 m n.p.m.) a najwyższym punktem w terenie („Sarnia Góra” - 189,8 m n.p.m.) wynosi prawie 110 m. W północnej części Parku i okolicach Górzna deniwelacje sięgają 30-40 m, a krajobraz przypomina tereny podgórskie. Szczególnie atrakcyjnie prezentuje się dolina rzeki Brynicy. Walory krajobrazowe GLPK podnoszą malownicze jeziora, których na terenie Parku znajduje się 29 (łącznie około 490 ha).

Sieżki pieszo - rowerowe:

Bachotek – jez. Strażym – jez. Kochanka – jez. Zbiczo -Jez. Ciche – Górale, ZB. żółte, 21,3 km
Szlak wiodący wzdłuż zach. odgałęzienia jezior odwadnianych przez Skarlankę, towarzyszący najpiękniejszym jeziorom Pojezierza Brodnickiego i przecinający duże kompleksy leśne. Na trasie rezerwat „Bachotek”. Wędrówkę rozpoczynamy w Stanicy Wodnej PTTK w Bachotku, gdzie można skorzystać z noclegu, wyżywienia i sprzętu wodnego.

Ładnówko – jez. Wielkie Partęczyny – jez. Robotno – jez. Kurzyny – jez. Strażym – Bachotek, zn. zielone, żółte, bez znaków, 19,3 km
Szlak wiedzie wzdłuż wsch. odgałęzienia jezior odwadnianych przez Skarlankę, bardzo malowniczy, towarzyszący atrakcyjnemu szlakowi kajakowemu, przebiegający w pobliżu największych ośrodków wypoczynkowych Pojezierza Brodnickiego. Na trasie rezerwaty przyrody: „Okonek”, „Stręszek”, „Bachotek” oraz siedziba Dyrekcji Brodnickiego Parku Krajobrazowego w Grzmięcej Szlak zielony rozpoczyna się w miejscowości Łąkorz, lecz dla skrócenia trasy, a zarazem „zmieszczenia” jej w granicach Brodnickiego Parku Krajobrazowego, można rozpocząć wędrówkę w miejscowości Ładnówko, położonej na pn. od wsi Ciche.

Leśniczówka Rosochy – wokół jez. Mieliwo – leśniczówka Rosochy, zn niebieskie, żółte, bez znaków, zn. niebieskie, 8,8 km
Szlak prowadzi wokół jez. Mieliwo, przez zalesiony, bardzo atrakcyjny przyrodniczo fragment Brodnickiego Parku Krajobrazowego. Na trasie rez. „Mieliwo”. Od leśniczówki Rosochy idziemy za zn. niebieskimi w kierunku wsch., tłuczniową drogą. Po ok. 300 m skręcamy w prawo, dróżkę wiodącą skrajem lasu. Kwitną tu: w czerwcu piękna lilia złotogłów (chron.), w pełni lata, na bardziej suchych stanowiskach żółto naparstnica zwyczajna (chron.), karminowo goździk, kartuzek i bodziszek czerwony oraz żółtozielona, okazała pluskwica europejska (chron.). Dochodzimy do jednej z zatok jez. Mieliwo, w której występują m. in.: rdestnice i wywłócznik, tworząc tzw. łąki podwodne.

Tama Brodzka – jez. Bachotek – jez. Strażym – jez. Zbiczno – Jez. Ciche, 16,2 km
Jest to szlak wiodący przez najpiękniejsze i najbardziej znane jeziora Pojezierza Brodnickiego. Z uwagi na znaczenie połączeń wodnych, jakie stwarza uchodząca do Drwęcy Skarlanka, do opisu włączono też część szlaku położoną poza Parkiem. Ujście Skarlanki do Drwęcy znajduje się w widłach 2 szlaków kolejowych, wiodących z Brodnicy przez Tamę do Działdowa i Iławy. Skarlanka przy ujściu jest rzeką uregulowaną, dość szeroką, o słabym prądzie. Gdy wpływamy na nią z Drwęcy, płyniemy najpierw pod mostem kolejowym i zaraz za nim pod drogowym na szosie Toruń – Olsztyn (Brodnica – Nowe Miasto Lubawskie). Za mostem drogowym, po lewej stronie pod lasem, dogodne miejsce do wodowania dla rozpoczynających wędrówkę z Tamy Brodzkiej (st. PKP i przyst. PKS w odległości ok. 800 m). Z tego miejsca rozpoczyna się właściwa trasa spływu. Po ok. 400 m od szosy wpływamy na jez. Bachotek. Po prawej, wsch. stronie widoczne pomosty ośrodka wypoczynkowo-szkoleniowego Uniwersytetu Toruńskiego. Płyniemy wzdłuż brzegu wsch., bardziej urozmaiconego, z wysokimi, częściowo niezalesionymi zboczami, przy których ciągnie się pas trzcin z kilkoma wąskimi przerwami. Dogodne miejsce do biwakowania znajduje się na malowniczej, zalesionej wyspie, ze śladami wczesnośredniowiecznego grodziska. Wyspa położona jest w środkowej części akwenu, a po wsch. stronie w jezioro wcina się półwysep, nadający się również do dłuższego pobytu (2,6 km). Płynąc dalej, pozostawiamy po prawej kąpielisko ośrodka wypoczynkowego kopalni Mysłowice, mijamy nieduży ośrodek zakładów „Polmo” i za półwyspem docieramy do Stanicy Wodnej PTTK w Bachotku (4,1 km). Z tego miejsca można również rozpocząć wędrówkę, a także w razie potrzeby wypożyczyć kajaki.

jez. Strażym – jez. Kurzyny – jez. Robotno – jez. Wielkie Partęczyny – jez. Ląkorz, 13,3 km
Szlak prowadzi wsch. odgałęzieniem kompleksu jezior, przez które przepływa Skarlanka; bardzo malowniczy, na odcinku zarastającego jez. Kurzyny dość uciążliwy. Jez. Strażym pełni na Pojezierzu Brodnickim funkcję jeziora „rozrządowego”, gdyż można z niego płynąć w 3 kierunkach: w kierunku pd. – na jez. Bachotek i Drwęcę, w kierunku pn. – zach. – na jeziora: Zbiczno i Ciche oraz w kierunku pn. – na jeziora Wielkie Partęczyny i Łąkorz. Płynąc na pn., napotykamy największą i praktycznie jedyną przeszkodę na opisywanych szlakach wodnych, jaką stanowi jaz wys. 6 m w miejscowości Grzmięca, w pobliżu ujścia Skarlanki do jez. Strażym. Gdy rozpoczynamy wycieczkę z Grzmięcej, możemy od razu wodować kajaki powyżej jazu, kilkadziesiąt metrów od mostu na szosie Zbiczno -Pokrzydowo. Gdy płyniemy z sąsiednich jezior, musimy kajaki przenieść zach. brzegiem Skarlanki. Skarlanka powyżej podpiętrzenia jest szeroka i głęboka, a jej brzegi porastają okazałe drzewa.

Łąkorek – Kolonia Olszak – Wronka – leśniczówka Rosochy – Ładnówko, zn. żółte, niebieskie, bez znaków, 10,5 km
Szlak wiedzie wokół Jez. Glowińskiego przez bogato urzeźbione tereny i duży kompleks leśny w części pd. Na trasie rezerwat przyrody „Mieliwo”. Od przyst. PKS w Ląkorku idziemy za zn. żółtymi w kierunku wsi Osetno. Prowadzą one drogą brukowo-tłuczniową wśród pofalowanych pól. Stąd piękne widoki, szczególnie w kierunku pd., gdzie wznosi się kilka pagórków czołowo-morenowych. Przy drodze: klony, grusze, wierzba krucha, głóg i róża polna. Schodzimy w głęboką dolinę, którą płynie wąski strumień odwadniający jez. Osetno. Następnie wchodzimy pod górę i w odległości ok. 1,2 km od szosy Brodnica – Łąkorz skręcamy w lewo za niewielkim sosnowo-brzozowym laskiem. Przy lasku tablica informacyjna „Brodnicki Park Krajobrazowy